Over autodidactische kunstenaars

Door Melanie Dumay

Wanneer ben je als kunstenaar nou autodidact?

In de schilderkunst benoemen wij regelmatig het woord autodidact als we een kunstenaar beschrijven waarop dat van toepassing is. Maar hoe zit dat nou precies, wat zegt het en wat is het nou precies?

Kennis en begeleiding

Als we kijken naar de betrekking die het heeft op kunstenaars, zou je kunnen zeggen dat het gaat om het verkrijgen van kennis zonder studie of begeleiding. Voor kunstenaars betekende dat vaak dat er geen opleiding voor bestond, en zelfs bestaat. Ze worden ook wel eens outside kunstenaars genoemd.

Is het een keuze?

Maar eigenlijk is het geen keuze; kunst komt van binnenuit, vanuit een intrinsieke waarde. Op basis van iets wat je ervaren hebt, wat je fantasie je ingeeft of wat je simpelweg aan het doek of papier wilt vertrouwen. Je hebt geen kunstacademie nodig om jezelf kunstenaar te noemen. Kortom: dan ben je autodidact. Zijn dat er niet velen? Absoluut.

Kennis....

Een gedegen academie echter leert je als kunstenaar om te gaan met perspectief, technieken, vaardigheden maar ook materiaalkennis, en andere theoretische kennis. Uiteraard is kennis van de kunstgeschiedenis en de stromingen tot nu toe een basale grens om zaken als kunstenaar te kunnen plaatsen of verwerken in het kunstenaarschap; bewust of onbewust.

Volgers en stromingen 

Kortom: er zijn vele autodidactische kunstenaars, in de klassieke kunst zien we dat veel bekende en beroemde kunstenaars leermeesters hadden of volgden in stromingen. Iemand was altijd de eerste; de eerste die de industrialisatie en het gevolgd daarvan schilderde, of het Franse licht weergaf en de speling van kleur of van impressionisme naar expressionisme ontwikkelde (want was Vincent van Gogh nu een impressionist of een expressionist….?). Dus wanneer ben je, of waren zij, kunstenaars zonder kennis of begeleiding? Autodidactisch is dus niet objectief vast te stellen; immers zonder kennis/ervaring/indrukken is geen mens....

Hij wel?

Wel kom je het vaak tegen in biografieën. In dit kader speciaal aandacht voor Eef van Brakel met zijn eigen expressieve stijl; was hij nou werkelijk autodidact en hoe constateren we dat dan?

Klik hier voor Eef van Brakel: meester in expressieve kleuren (en autodidact?)